10 kluczowych czynników w powrocie do zdrowia po epizodzie schizofrenii

Uniwersytet UCLA z Kalifornii na podstawie dostępnej literatury oraz obserwacji pacjentów z Oddziału Neuropsychiatrycznego opracował listę 10 czynników, mających kluczowy wpływ na zdrowienie i powrót do życia społecznego osób po przebyciu schizofrenii.

Wśród wymienionych znalazły się :

1. Relacje w rodzinie
   
   Brak akceptacji i stres w rodzinie są silnym czynnikiem opóźniającym zdrowienie i zwiększającym ryzyko nawrotu. Odwrotnie, zrozumienie dla choroby i chorego, postawa wsparcia, bez nadmiernych oczekiwań szybkiego powrotu do roli rodzinnej i społecznej, akceptacja okresu odmienności u osoby bliskiej – są silnymi czynnikami wzmacniającymi w powrocie do zdrowia. To pozornie oczywiste stwierdzenie, powoduje, że programy edukacyjne dla rodzin powinny stać się ważnym, a nie dodatkowym elementem terapii osoby chorej na schizofrenię.
   

2. Unikanie substancji uzależniających
   
   Narodowy Instytut Zdrowia Psychicznego w USA podaje dane, że 47% osób chorych na schizofrenię stosowało lub zastosuje jakiegoś rodzaju substancje uzależniające ( w tym alkohol) w ciągu swojego życia. Współczynnik ten jest znacznie wyższy niż dla ogólnej populacji. 75% badanych przyznało się do stosowania używek różnego rodzaju przed pierwszym epizodem schizofrenii, ale 17,4% miało z nimi kontakt już po postawieniu rozpoznania.
   Stosowanie substancji uzależniających w przeszłości, a zwłaszcza już w czasie terapii opóźnia powrót do zdrowia.
   Wyraźnie wzrasta znaczenie społecznych kampanii uświadamiających większe ryzyko rozwoju psychozy po stosowaniu substancji uzależniających. Podobnie współpraca z pacjentem dotycząca
   jego pełnej abstynencji staje się ważnym elementem terapii.
   
   

3. Czas fazy nie leczonej psychozy
   
   Im dłuższy okres nie leczonej psychozy, tym wolniejszy powrót do zdrowia i mniejsza szansa na pełne wyzdrowienie. Tymczasem 13% badanych podało, że minął ponad rok od wystąpienia objawów do podjęcia leczenia.
   
   

4. Pierwsza odpowiedź na podane leczenie
   
   Ustąpienie lub znaczne zmniejszenie objawów psychotycznych w ciągu pierwszych dni stosowania leczenia jest silnym predykatorem (czynnikiem przewidującym) pozytywną reakcję na leczenie w dłużej perspektywie czasowej i powrót do zdrowia. 83% osób, które osiągnęły remisję schizofrenii, miało bardzo dobrą i szybką reakcję na pierwszy podany lek.
   
   

5. Kontynuacja leczenia
   
   Stosowanie się do zaleconego leczenia i nie odstawianie samowolnie leków jest bezwzględnym warunkiem postępów w leczeniu.
   
   

6. Psychoterapia i terapie wspierające
   
   U 91% chorych, którzy osiągnęli stan zdrowia stosowana była psychoterapia, którą chory postrzegał jako korzystną dla niego, a relacje z psychiatrą, terapeutą i/lub grupą terapeutyczną opisywał jako „przyjazne”, „wspierające”, „dające nadzieję”.
   
   

7. Funkcje poznawcze
   
   Zachowane funkcje poznawcze, czyli dobra pamięć, umiejętność skupienia uwagi i właściwy odbiór bodźców wzrokowych przewidują szybszy powrót do zdrowia. Pacjenci, którzy najlepiej zareagowali na leczenie mieli zachowane sprawne funkcje poznawcze. Być może u osób, u których funkcje te są zaburzone, mogłyby być pomocne ćwiczenia umysłowe mające na celu wytrenowanie tych umiejętności.
   
   

8. Relacje społeczne
   
   Większość chorych, którzy uzyskali szybką poprawę cierpiała głównie na halucynacje, urojenia i dziwaczne zachowania, ale nie miała jeszcze zaburzonych relacji społecznych. Pojawienie się objawów tzw. „negatywnych” typu: ubóstwo mowy, apatia, niezdolność mówienia, zubożenie mimiki, trudności w komunikacji z innymi, rokują wolniejszy i dłuższy proces leczenia, nie zawsze zakończony osiągnięciem stanu zdrowia.
   
   

9. Historia pacjenta
   
   Wykształcenie średnie i wyższe, wyższy współczynnik inteligencji IQ występują częściej wśród osób, które wyzdrowiały.
   
   

10. Dostęp do wielokierunkowego leczenia
    
    Osoby, które miały zapewniony dostęp do właściwego leczenia obejmującego leczenie farmakologiczne, psychoterapię i inne terapie wspierające, terapie zajęciowe i indywidualne warsztaty – wykazywały w większym procencie pełny powrót do zdrowia.
    
    

Z powyższego zestawienia wynika, że oprócz czynników na jakie pacjent w momencie zachorowania nie może mieć wpływu (wykształcenie, IQ, rodzaj objawów, wiek wystąpienia pierwszego epizodu, reakcja na pierwszy lek), jest szereg innych czynników, na które sam lub razem z bliskimi ma wpływ, a które mogą przyspieszyć jego powrót do zdrowia: współpraca z lekarzem chorego i rodziny, regularne przyjmowanie leków, udział w proponowanych formach terapii, ćwiczenia umysłowe, eliminacja substancji uzależniających.

Na podst. „UCLA Study names 10 keys to recovery from Schizophrenia” International Review of Psychiatry, CARFAX Publishing Ltd, 2002